آزاده بذرمنش؛ مصطفی ترکش؛ حسین بشری؛ سعید پورمنافی
چکیده
در این مطالعه به منظور مدلسازی رویشگاه بالقوه گونهی علف پشمکی Bromus tomentellus Boiss و بررسی اثر تغییر اقلیم بر رویشگاه این گونه در استان اصفهان از مدل حداکثر آنتروپی(MAXENT) استفاده گردید. دادههای رخداد گونه به وسیله روش طبقهبندی تصادفی با استفاده از بازدیدهای میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی شامل 60 مکان مرتعی به عنوان نقاط آموزشی ...
بیشتر
در این مطالعه به منظور مدلسازی رویشگاه بالقوه گونهی علف پشمکی Bromus tomentellus Boiss و بررسی اثر تغییر اقلیم بر رویشگاه این گونه در استان اصفهان از مدل حداکثر آنتروپی(MAXENT) استفاده گردید. دادههای رخداد گونه به وسیله روش طبقهبندی تصادفی با استفاده از بازدیدهای میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی شامل 60 مکان مرتعی به عنوان نقاط آموزشی تعیین گردید. همچنین 20 نقطه رخداد به صورت پیمایش زمینی با استفاده از GPS در منطقه غرب استان اصفهان به عنوان نقاط ارزیابی در نظر گرفته شد. 22 لایه محیطی شامل، 3 متغیر فیزیوگرافی و 19 متغیر اقلیمی مشتق شده از درجه حرارت و بارندگی در فرآیند مدلسازی مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی رابطه بین رخداد گونه و عوامل محیطی تعیین گردید و پراکنش جغرافیایی گونه به صورت نقشه نمایش داده شد. سپس اثر سناریوهای تغییر اقلیم شامل سناریو RCP2/6(خوشبینانه) و RCP8/5 (بدبینانه) بر پراکنش جغرافیایی گونه Br.tomentellus Boiss مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به منحنیهای عکسالعمل گونه نسبت به متغیرهای محیطی گونه Bromus tomentellus ، در محدوده ارتفاعی 2500 تا 3500 متر، شیب 10 تا 30 درجه، بارش سالیانه 240 تا 260 میلیمتر و متوسط دمای 8 تا 10 درجه سانتیگراد از احتمال رخداد بیشتری برخوردار است. گستره جغرافیایی گونه در دو دوره زمانی سالهای 2050 و 2070 نشان داد که تحت سناریو خوشبینانه 1/46 کیلومتر مربع به مساحت رویشگاه گونه افزوده و تحت سناریوی بدبینانه حدود 74/35 کیلومترمربع از سطح مناسب رویشگاه این گونه کاسته میشود.
lمهسا قاضی مرادی؛ مصطفی ترکش؛ حسین بشری؛ محمدرضا وهابی
چکیده
در این مطالعه توانایی مدل رگرسیون افزایشی تعمیمیافته در تهیه نقشه رویشگاه بالقوه گونه گیاهی کما (Ferula ovinaBoiss) و ترسیم منحنیهای عکسالعمل گونه نسبت به متغیرهای محیطی در منطقه فریدون شهر واقع در غرب اصفهان با مساحت هزار کیلومترمربع بررسی شد. دادههای حضوروغیاب F. ovina به روش تصادفی طبقهبندی شده از تعداد دویست و هفتادوهشت سایت ...
بیشتر
در این مطالعه توانایی مدل رگرسیون افزایشی تعمیمیافته در تهیه نقشه رویشگاه بالقوه گونه گیاهی کما (Ferula ovinaBoiss) و ترسیم منحنیهای عکسالعمل گونه نسبت به متغیرهای محیطی در منطقه فریدون شهر واقع در غرب اصفهان با مساحت هزار کیلومترمربع بررسی شد. دادههای حضوروغیاب F. ovina به روش تصادفی طبقهبندی شده از تعداد دویست و هفتادوهشت سایت (یکصد و سیوهشت سایت حضور و یکصد و چهل سایت غیاب) جمعآوری و نقشه نه متغیر خاک، بیستودو متغیر اقلیمی و سه متغیر فیزیوگرافی با اندازه پیکسل 72*72 مترمربع با استفاده از روشهای میانیابی (کریجینگ، معکوس فاصله وزنی) تهیه شد. سپس ارتباط بین حضوروغیاب گونه با عوامل محیطی با استفاده از مدل افزایشی تعمیمیافته بررسی گردید. طبق نتایج حضور این گونه با فاکتورهای میزان سیلت و رس خاک ارتباط معکوس و با میزان شیب، ارتفاع از سطح دریا، میزان ماده آلی، درصد اشباع و میانگین درجه حرارت سالیانه همبستگی مستقیم دارد. ارزیابی مدل با استفاده از دادههای مستقل بیانگر ضریب کاپای 64/0 و سطح زیر منحنی پلات 86/0 بود. طبق نقشه رویشگاه بالقوه و منحنیهای عکسالعمل ترسیم شده، گونه F. ovina در رویشگاههای با میانگین درجه حرارت سالیانه 11-9 درجه سانتی گراد، شیب 50-25 درصد،ارتفاع 3000- 1950 متر از سطح دریا، کربنات کلسیم 30-10 درصد، ماده آلی 6-4 درصد، سیلت 30-10 درصد، رس 60-45 درصد و درصد اشباع 60-45 بیشترین احتمال حضور را دارد. مدل تولید شده در شناسایی مناطق با پتانسیل رویشی بالای این گونه و برنامههای اصلاح و احیای مراتع کارایی مناسبی دارد.
نیما شاکری بروجنی؛ حسین بشری؛ مصطفی ترکش اصفهانی
چکیده
این تحقیق با هدف ایجاد و کاربرد یک مدل پشتیبان تصمیمگیری برای کمک به مرتعداران برای تعیین وضعیت مرتع و گرفتن تصمیمهای آگاهانه در مراتع شهرستان فریدن انجام شد. در این مطالعه فراوانی گونههای گیاهی در 31 مکان مطالعاتی در سه شدت چرایی مختلف با استفاده از روش قدم نقطه و برداشت 400 نقطه در هر مکان در طول 4 ترانسکت متعامد اندازهگیری ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ایجاد و کاربرد یک مدل پشتیبان تصمیمگیری برای کمک به مرتعداران برای تعیین وضعیت مرتع و گرفتن تصمیمهای آگاهانه در مراتع شهرستان فریدن انجام شد. در این مطالعه فراوانی گونههای گیاهی در 31 مکان مطالعاتی در سه شدت چرایی مختلف با استفاده از روش قدم نقطه و برداشت 400 نقطه در هر مکان در طول 4 ترانسکت متعامد اندازهگیری و با استفاده از آنالیز گرادیان چرایی، گونههای معرف شدت چرایی شناسایی شدند. سپس وضعیت مرتع بر اساس فراوانی گونههای شاخص در طول گرادیان چرایی با استفاده از سیستم تفسیر دادهها و منابع محیطی (REDIS) تعریف شد. بر اساس اطلاعات موجود برای هر طبقه وضعیت مرتع، راهکارهای مناسب مدیریتی و اطلاعات اکولوژیکی ارائه شد. کاربر با وارد کردن فراوانی گونههای شاخص در این سیستم پشتیبان تصمیمگیری میتواند وضعیت مرتع و اطلاعات اکولوژیکی و راهکارهای مدیریتی هر وضعیت را دریافت کند. بر اساس نتایج این تحقیق، فراوانی شش گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه بهعنوان گونههای معرف در مدل REDIS، تعیینکننده طبقه وضعیت مراتع منطقه مورد مطالعه میباشد. برای صحتسنجی این سیستم، فراوانی گونههای معرف در 12 مکان مرتعی مجزا به مدل وارد شد و وضعیت تعیینشده با نتایج روش چهار فاکتوری مقایسه شد که نتایج مؤید صحت 91 درصدی مدل طراحی شده بود. این سیستم با قابلیت حفظ کردن وضعیت مرتع در حافظه خود، امکان پایش و در نتیجه بررسی تغییرات گرایش مرتع توسط مدیران را به شکل سادهای فراهم میکند.
حسین بشری؛ مصطفی ترکش اصفهانی؛ طیبه شاهآبادی؛ محمدرضا مصدقی
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی پیامدهای کاربردِ پساب شهری بر برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در مراتع منطقة سگزی واقع در شرق اصفهان انجام شد. 6 سایت مطالعاتی با توجه به نوع پوشش گیاهی دستکاشت (گونههای تاغ، قرهداغ) و روش آبیاری (شیاری، غرقابی، و بدون آبیاری) انتخاب شد و در هر سایت حداقل چهار و حداکثر دوازده تکرار انتخاب شد و از لایههای ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور بررسی پیامدهای کاربردِ پساب شهری بر برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در مراتع منطقة سگزی واقع در شرق اصفهان انجام شد. 6 سایت مطالعاتی با توجه به نوع پوشش گیاهی دستکاشت (گونههای تاغ، قرهداغ) و روش آبیاری (شیاری، غرقابی، و بدون آبیاری) انتخاب شد و در هر سایت حداقل چهار و حداکثر دوازده تکرار انتخاب شد و از لایههای ۰ ـ۱۰ و ۱۰ ـ۳۰ سانتیمتری خاک نمونهبرداری شد. بافت، مقدار مادة آلی، اسیدیته، رسانایی الکتریکی، میزان سدیم، کلسیم، و منیزیم محلول، و پایداری ساختمان خاک (رس قابل پراکنش) برای 94 نمونة خاک بررسی و با استفاده از تجزیة واریانس و تجزیة مؤلفههای اصلی تحلیل شد. بر اساس نتایج، استفاده از پساب با شستوشوی نمکهای محلول خاک و انتقال آنها به عمق خاک و افزودن مواد آلی و معدنی تغییراتی در خاک ایجاد کرد. رسانایی الکتریکی خاک در سایتهای بدون آبیاری (۰ ـ۱۰ سانتیمتری) یا آبیاری به شیوة شیاری (۱۰ ـ۳۰ سانتیمتری) به طور معنیداری (05/0=α) بیش از سایتهایی با آبیاری غرقابی بود. کاربرد پساب موجب افزایش میزان مادة آلی خاک، نسبت به مناطق بدون آبیاری، شد و میزان پایداری خاکدانهها نیز به طور معنیداری (05/0=α) افزایش یافت. استفاده از پساب به کاهش سدیم محلول خاک منجر شد و، در نتیجه، میزان رس قابل پراکنش کاهش یافت و بر پایداری ساختمان خاک افزوده شد. در مجموع، استفاده از پساب در پروژههای احیای مراتع، با توجه به اینکه خطرهای زیستمحیطی کمتری نسبت به کاربردِ آن در عرصههای کشاورزی دارد، توصیه میشود.
الهام قهساره اردستانی؛ مهدی بصیری؛ مصطفی ترکش؛ مسعود برهانی
دوره 63، شماره 3 ، آذر 1389، ، صفحه 387-397
چکیده
سه خطرِ جنگ هستهای، تغییرات اقلیمی و زوال تنوع زیستی، کره زمین را بیش از پیش مورد تهدید قرار میدهند. دو خطر اول تا حدودی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است ولی خطر زوال تنوع زیستی هنوز به طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. تنوع گونهای شامل بخش عمدهای از تنوع زیستی و یکی از مهم ترین مشخصه های نشان دهنده تغییرات در اکوسیستمهاست. ...
بیشتر
سه خطرِ جنگ هستهای، تغییرات اقلیمی و زوال تنوع زیستی، کره زمین را بیش از پیش مورد تهدید قرار میدهند. دو خطر اول تا حدودی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است ولی خطر زوال تنوع زیستی هنوز به طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. تنوع گونهای شامل بخش عمدهای از تنوع زیستی و یکی از مهم ترین مشخصه های نشان دهنده تغییرات در اکوسیستمهاست. بسیاری از پژوهشگران تنوع گونهای بالا را معادل استواری و پایداری سامانه های اکولوژیک در نظر میگیرند. این پژوهش به بررسی مدلهای مشخصه ا ی تنوع گونهای و ارتباط عوامل محیطی از جمله خاک، اقلیم و پستی و بلندی بر شاخص تنوع گونهای پرداخته است. بدین منظور چهار مکان مرتعی در استان اصفهان انتخاب شد و نمونهبرداری در هر مکان به صورت سیستماتیک-تصادفی اجرا شد. تراکم گونههای گیاهی چندساله در امتداد ترانسکتهای خطی با استفاده از روش کوادرات، در طی شش سال (1386-1381) اندازه گیری شد. مدلهای توزیع فراوانی شامل عصای شکسته، لوگ نرمال، سری لگاریتمی و سری هندسی برای هر مکان مرتعی برازش شد و بهترین مدل توزیع بر پایه 05/0 P> انتخاب شد. آزمون LSD نشان داد که اختلاف معنیداری در سطح 1%=? از نظر تنوع گونهای بین مناطق درمنهزارهای استپی و نیمهاستپی وجود دارد. مدل لوگ نرمال به عنوان بهترین مدل مشخصه ای برای هر چهار مکان مرتعی انتخاب شد که نشان دهنده جوامع با ثبات میباشد. همچنین بر پایه بررسی های مرتبط با این تحقیق شاخص مناسب تشخیص داده شد و تاثیر عوامل خاک، اقلیم و توپوگرافی برای شاخص با روش تجزیه تطبیقی متعارف (CCA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برپایه تجزیه تطبیقی متعارفی (CCA) تنوع با درصد مواد آلی خاک و مقدار بارندگی همبستگی بالا و مثبت و با دما همبستگی منفی دارد.